بازخوانی ایدۀ ایرانشهری؛ تأملی در مبانی اندیشه های سید جواد طباطبایی

طباطبایی آخرین نمایندۀ کلاسیک اندیشۀ باستان‌گرا در باب هستی سیاسی ایران است. او از تمامی منابع و ذخایر تمدنی ایران استفاده می‌کند تا تکثر فرهنگی و تنوع زبانی در ایران را به لحاظ مفهومی‌ سرکوب کند. در این گفتمان شاهد قوس نزول اسلام‌گرایی و قوس صعود ناسیونالیسم رادیکال هستیم. گفتمان سید جواد طباطبایی می‌تواند قوس صـعود ناسـیونالیسـم رادیـکال در ایران را به‌شدت تقویت کند. با تقویت این نوع از ناسیونالیسم، وحدت سرزمینی ایران به‌شدت در معرض مخاطره قرار خواهد گرفت. عده‌ای از اصحاب علوم انسانی به تأسی از طباطبایی امحاء زبان‌های غیر فارسی (به‌ویژه ترکی و عربی) در ایران را نشانۀ تقویت هویت ملی می‌پندارند، اما سرکوب امر زبانی و فرهنگی موجب امحاء زبان و فرهنگ ترکی و عربی در ایران نخواهد شد، بل برگشت امر سرکوب شده را با شدت و حدت بیشتری در آینده رقم خواهد زد و نه تنها باعث تقویت هویت ملی نخواهد شد، بلکه بذرهای کینه را در این سرزمین خواهد کاشت. در این کتاب سعی شده است تا ایدۀ ایرانشهری که نقشی محوری در تفکر طباطبایی بازی می‌کند، مورد نقد قرار گیرد؛ اما باید توجه داشت که نقد طباطبایی، نقد یک فرد یا یک کتاب نیست، بل نقد جریانی فکری است که علی‌رغم اقلیتش، در حال تسخیر فضای اجتماعی و فرهنگی کشور است.