کانت و پوپر؛ نقد خوانش پوپر از کانت

کانت اولین فیلسوفی است که این ایدۀ جسورانه را مطرح کرد که عقل ما قوانین خود را از طبیعت اخذ نمی‌کند، بلکه قوانینش را بر طبیعت اعمال می‌کند. همین ایدۀ متهورانه الهام‌بخش پوپر فیلسوف علم قرن بیستم می‌شود. پوپر به تأسی از کانت معتقد است جهانی که ما می‌شناسیم، تفسیر ما از واقعیات مشاهدتی در سایۀ تئوری‌هایی است که خودمان ابداع کرده‌ایم. این مهم‌ترین وجه اشتراک دو فیلسوف بزرگ است. اما تفاوت پوپر با کانت این است که معتقد است تلاش عقل برای تحمیل قوانین خود بر طبیعت همواره قرین توفیق نیست، بلکه این تکاپو اغلب با شکست مواجه می‌شود. پوپر ازجمله كسانی است كه آشكارا به دين بزرگ خود به روح فلسفۀ كانت اعتراف كرده است. او ايدۀ عقلانيت انتقادی‌اش را به كانت نسبت می‌دهد. پوپر نه تنها در فلسفۀ علم، خود را يک كانتی غيرمتعصب می‌داند بلكه در اخلاق نيز يک كانتی است و نقد حلقۀ وين را نتيجۀ مطالعۀ فلسفۀ كانت دانسته و خود را هم‌‌پيمان كانت در برابر پوزيتيويسم و تجربه‌گرايی محض می‌داند.