تداوم و گسست

تأملی در منطق تحول هویت و ملیت ایرانی

در روزگار ما به دلایل متعدد و گوناگونی بازتعریف و بازتفسیر مفهوم هویت و ملیت ایرانی ضرورت یافته است. باید توجه داشت که ایران به‌مثابه یک سرزمین، کشور و زیست‌‌جهان، در خلأ شکل نگرفته، بلکه در مکان و جغرافیای مشخص و در جهانی واقع شده که‌ در معرض تغییر و تحولات و تلاطم بنیادین است. یکی از مسائلی که امروز باعث شده مسئله هویت مطمح نظر قرار گیرد و اندیشمندان، متفکران، روشنفکران و نظریه‌پردازان نسبت به آن بیاندیشند، مسألۀ جهانی شدن است. موج تغییر و تحولات جهانی واقعیتی عینی و اجتناب‌ناپذیر است که بر فهم ما از معنا و مفهوم ملیت و هویت بسیار اثرگذار بوده است.
از سوی دیگر، انقلاب اسلامی ایران نیز ایده‌ها و ایدئولوژی‌های جدیدی را وارد عرصۀ‌ عمومی‌ ما کرده است. این انقلاب در دهه‌های آغازین خود کوشید تا مسألۀ‌ ایرانیت را ذیل مسئلۀ‌ امّت بازتعریف ‌کند و دوباره امّت اسلامی را به‌مثابه یک ایدئولوژی نوین، در میثاق ملّی خود قرار ‌دهد. این اثر می‌کوشد معنا و مفهوم ملیت و هویت ملی را در سیاق شرایط تاریخی کنونی ما مورد بازاندیشی و واکاوی قرار دهد.