ایمان گرایی کرکه‌گور در نسبت با خشونت گرایی و خرافه باوری

متفکر کسی‌ست که در متن و بطن گفتار و نوشتارش تکانه‌ها، اخگرها و هسته‌های مرکزی‌ای‌ وجود دارد که برای هر مخاطبی، بس شنیدنی و آموختنی‌ (و نه لزوماً پذیرفتنی) است. کرکه‌گور نیز از این دید، یک متفکر تمام‌عیار است. کرکه‌گور متفکری ویران‌گر، عصیان‌گر، استثنایی و عمیقاً مسیحی‌ست. او جسورانه در بحبوحه‌ی تسلطِ عقل هگلی و دین رسمی و کلیساییِ تئولوژیک، همه‌چیز را ویران کرد؛ اما و دو صد اما، ویرانگریِ متفکرِ دانمارکی، ویرانگریِ مثبت بود نه منفی و شکاکانه. به این معنا که او در لباس یک مسیحیِ مؤمن و دغدغه‌مند، طرحی نو در افکند و ایمان مسیحی‌ را با برجسته‌کردنِ فردیتِ ایمانی و ایمان فردی بازآفرینی کرد. ایمان مسیحی از دید او سوبژکتیو و درونی و فردی و اگزیستانسیال، و از این منظر، برخوردار از یقین ا‌ست. اما از منظر ابژکتیو، ایمان مسیحی هیچ متر و معیاری ندارد و از یقین برخوردار نیست. پس چنین ایمانی، هم یقین‌آور است، و هم سرتاپا هم‌نشین با شک و هراس و اضطراب است! و دقیقاً از همین‌روست که چندان یا هرگز نمی‌توان خشونت‌گرایی و خرافه‌گرایی را، که برخاسته از یقینِ همه‌جانبه‌ی سوبژکتیو و ابژکتیو هستند، از دلِ تفکرِ کرکه‌گور بیرون کشید.